12 mei

Nu de versoepeling van de coronamaatregelen langzaamaan hun beslag lijken te krijgen en de aaneenschakeling van gebeurtenissen rond het virus elkaar in een minder snel tempo opvolgen, zijn we in een nieuwe fase van de crisis beland. Tijd voor een voorzichtige blik op de toekomst.

 We hebben gezien dat de regering, wat mij betreft onverwacht soepel, in beweging kwam en nauwelijks te bevatten hoeveelheden miljarden vrijmaakte om de samenleving overeind te houden. Nu is de vraag wat er gebeurt als de recessie uit de hand loopt en de economie straks de klap niet zo makkelijk te boven komt als nu gehoopt wordt.

Er was een golf van opbeurende en hartverwarmende particuliere initiatieven. Maar altruïsme kost energie (en soms ook geld), dus de vraag is wat een diepe economische crisis voor gevolgen heeft voor de solidariteit.
 

Scholen gingen dicht, individuele vrijheden werden opgeschort. We moesten met z’n allen, van individu tot volksvertegenwoordiging, in de pas lopen en dat begrepen we, want het leek de juiste manier om deze crisis het hoofd te bieden. Maar de onvrede en het onbegrip over het beleid worden groter, de protesten luider. Hoewel de maatregelen worden versoepeld, schijnt het kabinet te werken aan een noodwet. Worden er straks nog afwijkende meningen en afwijkend gedrag getolereerd?

Het is duidelijk geworden wat de belangrijke beroepen zijn in de maatschappij: zorg- en hulpverleners, onderwijzers en schoonmakers. Het applaus voor hun werk doet het feit dat ze onlangs nog maandenlang actie moesten voeren voor meer loon bijna vergeten. Zal het leiden tot een blijvende herwaardering en erkenning van vitale beroepen? Ik betwijfel het.
Zal de corona-crisis sowieso leiden tot een herwaardering van de publieke zaak en een nieuwe discussie over wat een publieke taak is en wat het best aan de markt overlaten?

De grens is weer helemaal terug. Reis- en bewegingsvrijheid worden beperkt om het virus, dat de mens als vehikel heeft gekozen, buiten de deur te houden. Maar het gevaar is dat deze pandemie misbruikt wordt als excuus voor antiglobalisme en protectionisme. 

Aan de andere kant wordt duidelijk dat er grenzen zijn aan de manier waarop we leven. Deze crisis gaat over de inrichting van onze beschaving. Ze is veroorzaakt en heeft zich zo snel kunnen verspreiden door onze omgang met onze leefomgeving. De uiteindelijke vraag is of een pandemie als deze in staat is om ons denken te veranderen ten gunste van het algemeen belang. Ons aller belang. Ons aller toekomst. Wie weet.

Maar ik verwacht dat men zal proberen het nieuwe normaal zo spoedig en zoveel mogelijk te laten lijken op het oude normaal. De anderhalvemetersamenleving zal praktisch niet haalbaar blijken te zijn. Hij past niet eens op het scrabblebord.