'De meeste mensen uit de Quote 500 hebben geen diploma'

‘Ik speel niet echt een sympathieke rol’, lacht Schimmelpenninck verontschuldigend. In Denktank zoeken tieners, onder leiding van filosoof Stine Jensen, naar oplossingen voor wereldproblemen. Om de vier leden uit te leggen hoe welvaart in Nederland verdeeld is, doet de hoofdredacteur van Quote een spel met de kinderen. De vijf beginnen ieder met zestig euro, maar al gauw loopt de Nederlandse Iris flink voor op haar mede-Denktankers met niet-Nederlandse achtergrond. De reden: haar ouders zijn welgesteld, kunnen haar geld lenen om een eigen bedrijf te starten én ze ontvangt een erfenis van haar oma. ‘Het is vervelend, maar in Nederland zit het meeste geld bij de autochtonen,’ legt Schimmelpenninck uit. 

Het experiment gaat verder. Adil moet geld inleveren. Hij wordt ziek en kan nog maar een paar dagen per week werken. Bij het rondje belasting betalen, moet Iris weliswaar het diepst in de buidel tasten, maar aan het eind van de rit heeft ze toch flink meer geld dan de rest. ‘Niet echt eerlijk’, vindt Denktanker Adam. Ook Iris voelt zich wat ongemakkelijk bij de situatie. 

‘Echt leren hoe geld werkt, dat doen we niet echt op school’, vindt Schimmelpenninck. ‘Terwijl het wel heel belangrijk is om een maatschappijvisie te ontwikkelen. Als je één ding leert van deze serie, dan is het dat zowel rijkdom als armoede van ouder op kind wordt doorgegeven. Als je dat wil veranderen moet je goed onderwijs geven.’

Tekst loopt door onder de afbeelding. 

‘In de basis is alles goed geregeld hier. We leven in een bijzonder genivelleerd land waar je heel veel kansen hebt als je wil. Alles is relatief, we klagen veel. Maar als je het vergelijkt met Amerika… nou, the American dream is in Nederland veel haalbaarder dan daar. Er zijn natuurlijk wel gevallen van mensen die er niet uitkomen, maar dat doen ze zich grotendeels zelf aan. Het vangnet in Nederland is op zich prima. Je moet het vrij bont maken wil je echt geen geld hebben om boodschappen te doen.' 

‘Ik heb het altijd interessant gevonden om met mensen om te gaan die uit een andere omgeving komen. Ik heb een paar jaar een pizzatent gehad met Marokkaanse koks en mensen uit alle bevolkingslagen.’

‘Voor mijn werk zit ik nu natuurlijk wel in de grachtengordelbubbel, maar ik ben één van de weinigen in die bubbel die ziet dat het allemaal niet normaal is. Ik vind mensen niet per se leuker als ze geld hebben en succesvol zijn. Vaak zie ik mensen waarvan ik denk: je loopt alleen maar rond in deze mooie kleertjes omdat je mazzel hebt gehad. Dan ben je eigenlijk vrij oninteressant en dom. En de meisjes zijn vaak verwend en lui.' 

‘Quote gaat over ondernemen, succes, geld verdienen, goed zaken doen. Dat kan iedereen doen: man of vrouw uit welke hoek dan ook. Het gaat om kansen benutten. Die krijg je op school niet, maar als ondernemer wel. De simpele vraag is: wil men jouw product kopen? Om die te beantwoorden, heb je geen opleiding nodig. Sterker nog: de meeste mensen uit Quote 500 hebben geen diploma. Dus Quote gaat over kansen, over een gelijk speelveld.’

‘Vermogen en bedrijfswinst worden relatief licht belast en arbeid juist heel zwaar. Ik vind dat niet kloppen. De mooiste manier om aan je geld te komen, is door ervoor te werken en daarmee iets toe te voegen aan de maatschappij. Terwijl je niet echt iets toevoegt als je vermogen groeit. Mijn vermogen groeit door het systeem. Als mijn huis in waarde stijgt, dan komt dat door economische groei en doordat er meer mensen in Amsterdam willen wonen. Daar heb ik zelf geen rol in. Het is een morele discussie: welk geld vind je eerzamer, meer waard en eerlijker verdiend? Als ik morgen besluit om in weekenden ook nog te gaan werken, dan zou ik daarmee nog meer toevoegen aan de maatschappij, maar de helft van dat geld moet ik aan de belasting weggeven. Dat voelt niet goed, niet eerlijk.’

‘Een tweede probleem in Nederland is segregatie. We komen elkaar niet meer tegen. Dan leer je niet hoe anderen over geld en carrière denken. Terwijl je dat soort voorbeelden nodig hebt. Als je niet met mensen buiten je bubbel in aanraking komt, gaat dat ten koste van de sociale opwaartse mobiliteit.’

‘Mengen. Vrijheid van onderwijs afschaffen. Iedereen op basis van postcode naar een bepaalde school sturen, zodat Oud-Zuid en Slotervaart bij elkaar in de klas komen. Dan leer je van elkaar en kunnen de mensen die er wat van willen maken zich optrekken aan anderen.’

‘De nieuwe Quote 500 wordt volgende week gepubliceerd, met als thema impact. Dat je vermogen hebt, vinden we allemaal leuk en aardig, maar we willen er meer inhoud aan geven. Dus hebben we onze miljonairs gevraagd: wat doe je eigenlijk met al dat geld? De meeste mensen willen daar niet over praten. Die willen gewoon in Zwitserland zorgen dat ze hun geld zo snel mogelijk naar hun kinderen kunnen doorsluizen. Maar er zijn ook mensen die in een wildpark investeren om de neushoorn te herintroduceren, of die initiatieven steunen om homoseksualiteit in de wereld geaccepteerder te maken. Er zijn zelfs mensen die een heel ziekenhuis opkopen, omdat ze ontevreden zijn over de zorg.’
 
‘Ik vind het goed om dat soort onderwerpen aan te snijden in Quote. In de tijd van Jort Kelder (voormalig hoofdredacteur, red.) ging het om wie het meeste bezat. Wie wordt er rijk, wat voor auto koopt hij en wat voor ordinair blond wijf heeft hij naast zich? Ik vind het belangrijk om meer een mening te hebben en daarmee richting te geven aan die rijke mensen. Om af en toe tegen het zere been schoppen en laten zien dat het ook anders kan.’