Afstandsmoeders
De Publieke Tribune op NPO Radio 1
In deze aflevering van De Publieke Tribune spreekt Coen Verbraak met en over afstandsmoeders en kinderen die ter adoptie zijn afgestaan.
12. Afstandsmoeders
24 februari 2020
Nog altijd tekent het de levens van moeders en hun kinderen: gedwongen afstand doen. Tot ver in de 20ste eeuw was het in Nederland een schande als ongetrouwde vrouwen in verwachting raakten. Onder druk moesten zij vanaf de jaren 50, toen adoptie legaal werd, hun baby afstaan. Want, was de gedachte, dat is beter voor zowel moeder als kind.
Baby's werden vaak onmiddellijk na de geboorte bij hun moeders weggehaald, en sommige vrouwen werden tijdens de bevalling geblinddoekt, zodat moeder en kind zich niet aan elkaar zouden hechten.
Naar schatting stonden 13.000 moeders zo'n 15.000 kinderen af. Dat gebeurde vanaf het moment van invoering van de adoptiewet (1956) tot aan de legalisering van abortus (1984). Voor velen van hen voelde het alsof ze geen keuze hadden. Kinderen voelen zich ongewenst, terwijl getraumatiseerde moeders soms een leven lang op zoek blijven naar hun kind. Het zorgde voor blijvende schaamte en verdriet bij moeder en kind.
Deze zwarte bladzijde in de Nederlandse geschiedenis is mensen tot op heden vrij onbekend. Onlangs stelde het ministerie van Justitie en Veiligheid een onderzoek in om te achterhalen wat er precies gebeurd is, en of betrokken organisaties iets te verwijten valt. Kinderen die zijn afgestaan onderzoeken momenteel of zij de staat kunnen aanklagen. En gesterkt door de verhalen van andere afstandsmoeders vertellen langzamerhand steeds meer vrouwen hun verhaal. Toch blijven het schuldgevoel en de schaamte veruit het grootste deel van deze groep in de weg staan.
Hoe is het mogelijk dat dit in Nederland zo recent en op zulke grote schaal is gebeurd? En hoe verwerk je een trauma dat van generatie op generatie wordt doorgegeven? In deze uitzending van De Publieke Tribune spreekt Coen Verbraak met en over afstandsmoeders en kinderen die ter adoptie zijn afgestaan.
Te gast in deze uitzending
Will van Sebille
was 17 jaar oud toen zij in 1967 onder druk van haar omgeving en hulpverleners haar pasgeboren zoontje moest afstaan. Het kindje heeft ze niet gezien, en niet vastgehouden. Vanaf zijn 33e heeft zij weer contact met hem.
Jessica Bijvang
werd ter adoptie afgestaan door haar 24-jarige moeder die haar een beter leven gunde. Zij woonde lange tijd in het kindertehuis, en werd later bij een gewelddadig pleeggezin geplaatst. Zij bekijkt of ze de Nederlandse staat aansprakelijk kan stellen voor het leed dat haar is aangedaan.
Christel Don
is journalist en werkt momenteel aan haar boek 'Afstandsmoeders', waarin zij verhalen van moeders optekent die tussen 1956 en 1984 hun kind hebben afgestaan.
Jan Swinkels
is psychiater.
