De Brabantse Virgil van Dijk is de duurste Nederlandse voetballer ooit. Voor de 26-jarige verdediger betaalde Liverpool onlangs bijna 85 miljoen euro aan Southampton. Nederland heeft het nakijken. Waarom hebben trainers in het verleden dit supertalent niet opgemerkt?, zo klinkt het in voetbalkringen. Wie kunnen we de schuld geven?
Door Suzanne Weusten, psycholoog en auteur van het boek: Wij zijn slim.
Wat voel je als een voetballer die ooit bij jouw jeugdopleiding speelde opeens voor een wereldbedrag door een buitenlandse club wordt gekocht, en dan ook nog eens bij de eerste de beste wedstrijd het winnende doelpunt maakt? Spijt. Begrijpelijk. Maar kun je het ook iemand verwijten? Nee, want hoe kun je nou weten of iemand later een topvoetballer wordt? Toch gebeurt het. Met een beschuldigende vinger wordt naar trainers, scouts en technisch directeuren gewezen.
Zo krijgt Jan Lokhoff, onbezoldigd scout van Bredaas talent onder de 10 jaar, van vrienden weleens te horen: ‘Zeg Jan, waar heb jij met je ogen gezeten met die Virgil van Dijk?’ En ook Alfons Groenendijk, ex-hoofdtrainer van Willem II, krijgt verwijten. Hij zou hebben geweigerd om Van Dijk naar het eerste te halen.
Iemand moet toch aansprakelijk gesteld worden voor deze misser, denkt men in de voetbalwereld. In Tilburg wijzen beschuldigende vingers ook naar de mannen die in die tijd technisch directeur waren van Willem II. Die hadden Van Dijk een aanbod moeten doen.
Beoordelingsfout
Wie denkt dat je had kunnen voorspellen dat Virgil van Dijk een topvoetballer zou worden, maakt een beoordelingsfout. Nu je eenmaal weet dat hij zo’n goede speler is, kun je makkelijk met de beschuldigende vinger naar anderen wijzen. Maar tien jaar geleden had je niet de kennis van nu, het kon toen nog alle kanten op. Je had toen toch ook niet gedacht dat Donald Trump president zou worden? Of, zoals oud NAC-speler Pierre van Hooijdonk het tegen de Volkskrant verwoordde: 'Het is soms moeilijk te zien hoe goed iemand wordt. Spits Harry Kane werd ook drie keer zonder succes uitgeleend voordat hij ineens doorbrak bij Tottenham Hotspur.'
Deze beoordelingsfout wordt in de psychologie de hindsight-bias genoemd, ofwel de achteraf-fout. Achteraf kunnen we ons een andere afloop moeilijk voorstellen. We vinden de loop van de geschiedenis zo logisch, dat het lijkt alsof alle wegwijzers destijds dezelfde kant op stonden: Virgil van Dijk had maar één mogelijkheid in zijn leven, namelijk de topvoetballer van 85 miljoen worden.