7 januari 2020
In Australië woeden op dit moment de ergste natuurbranden die het land ooit heeft gekend. Naar aanleiding van de bosbranden in Californië schreef cultuursocioloog Ruben Jacobs al over dit nieuwe normaal: 'niet normaal'.
In augustus 2018, te midden van de grootste bosbrand in de moderne geschiedenis van Californië, houdt staatsgouverneur Jerry Brown een persconferentie. Op dat moment is er inmiddels al meer dan tienduizend hectare grond verwoest en het einde is nog niet in zicht. Met een calamiteitenteam achter zich pakt Brown het podium en spreekt, in het oog van de camera, de volgende profetische woorden uit:
"Over a decade there will be more fire, more destructive fire, more billions that will have to be spent on it, more adaptation and more prevention. All that is the new normal we have to face."
Kort daarna ontstaat er binnen de klimaatwetenschap een discussie over Brown's gebruik van het frame 'the new normal', het nieuwe normaal van felle bosbranden die steeds intenser worden als gevolg van klimaatverandering. Want was dit wel een goede beschrijving van de situatie? Kan er werkelijk gesproken worden van een nieuw klimatologisch evenwicht?
"Nee," luidt het antwoord. "De realiteit is erger dan dat. Een nieuw normaal klinkt alsof we in een nieuwe toestand zijn beland en daar zullen blijven," aldus Michael Mann, een vooraanstaand klimaatwetenschapper. "Maar als we fossiele brandstoffen blijven verbranden en koolstofvervuiling in de atmosfeer brengen, zal de opwarming van het aardoppervlak gewoon doorgaan. We zullen dan te maken krijgen met steeds extremere droogtes, hittegolven, superstormen, overstromingen en bosbranden."
Het nieuwe normaal is dus dat er geen normaal meer is. Met andere woorden: 'niet normaal' is het nieuwe normaal. Vanaf nu bevinden we ons in een onbekende klimaatzone. Een die, als we niet snel onze economische expansiedrift een halt weten toe te roepen en omvormen tot een coöperatieve en ecologische economie, alleen maar extremer zal worden.
©
Jerry Lampen / ANP
Mensen zoeken verkoeling op het strand van Scheveningen tijdens een warme dag in augustus 2018.
Ondertussen gaat de opwarming van de aarde gewoon door. Juni 2019 is uitgeroepen tot warmste junimaand in Nederland ooit gemeten. Aan de andere kant van de planeet, in India, wordt men dit jaar wederom geteisterd door een extreme hittegolf (op sommigen plekken is meer dan 50 graden gemeten).
Eerder in juni 2019 werd bekend gemaakt dat het permafrost (bevroren grond met daarin een hoge concentratie broeikasgas) op de Canadese Noordpool 70 jaar eerder dan klimaatmodellen hadden voorspeld aan het ontdooien is. Het gaat sneller dan ooit.
Laten we dus bij deze ophouden met het spreken van 'klimaatverandering' maar het beestje bij zijn naam gaan noemen: de klimaatcrisis. De gemeente Amsterdam heeft dit onlangs, in navolging velen andere lokale overheden wereldwijd, gedaan.
Dit is een belangrijke stap. Want als we de noodzakelijke drastische maatregelen en ambitieuze voorbereidingen willen treffen, zoals een Green New Deal, een kortere werkweek of grootschalige herbewildering van land en oceaan, dan gaat dit er alleen doorheen komen als we de ernst van situatie juist inschatten.
Recent sociaalpsychologisch onderzoek laat ook zien dat een té optimistische of hoopvolle communicatie omtrent klimaat het risico-perspectief bij de ontvanger verlaagt. Simpeler gezegd: je moet het niet mooier maken dan het is, want daarmee wek je de illusie dat 'het allemaal wel goed komt'. "Spreek de waarheid," zegt de succesvolle wereldwijde klimaatactiegroep Extinction Rebellion. En daarin hebben ze gewoon gelijk. De volgende stap is actie.