'Ik ben altijd bang om écht voor dingen uit te komen'

Soms zie je de dingen volledig helder. Is ineens duidelijk wat van waarde is en wat niet. Het overkwam theatermaker, actrice en schrijfster Nazmiye Oral, toen haar zus vorige week plotseling werd opgenomen in het ziekenhuis. Er werd gevreesd voor haar leven. “Ineens kwam alles op scherp te staan”, vertelt ze in Brainwash Radio van Human. “Ik denk dat veel mensen dat gevoel wel zullen herkennen.”

En laat afgelopen week - het klinkt een beetje banaal, afgezet tegen de situatie waarin de zus van Oral verkeerde - nou ook net de week zijn waarin er ophef was over de omstreden afschaffing van de dividendbelasting door Kabinet-Rutte III. Eerst ontkende de premier dat er stukken waren over de totstandkoming van de maatregel, later moest hij toegeven dat die memo’s er wel degelijk waren. Het leidde tot een motie van afkeuring tegen Rutte, die niet door de Kamer werd aangenomen. “Rutte wordt wel teflon genoemd”, stelt Oral. “Alles glijdt van hem af. Maar dit, dit kan gewoon niet.”

Het samenvallen van de kritieke toestand van haar zus en het gedraai van Mark Rutte en minister van Economische Zaken Eric Wiebes, maakte dat Oral ook zichzelf helderder zag. “Ik ben eigenlijk altijd bang om te praten, om echt voor mijn mening uit te komen. Te zeggen waar het voor mij op staat. Omdat er dan ook altijd mensen zijn die het niet met je eens zijn, die zeggen dat je je mond moet houden. Of, die mij dan wijzen op mijn afkomst, dat mijn ouders uit Turkije komen”, zegt de in Hengelo geboren Oral. Ze wordt vaak gezien als een verbinder, als iemand die bruggen bouwt. Of, zoals ze zelf zegt: “Ik ben op zoek naar de nuance waar mensen elkaar in herkennen en elkaar in tegemoet komen.”

In Brainwash Radio werpt ze die nuance af. “Wat mij zo raakt, is dat Rutte vorig jaar nog een brief gestuurd heeft, waarin hij Nederland een ‘gaaf land’ noemt. Alleen dat populaire, corporale toontje al. Hij heeft het in die brief over wat normaal is, en wat niet. Hij vraagt zich af wat voor land we als Nederland willen zijn. En dan vervolgens dit. Rutte heeft een eerbaar beroep. Het allerhoogste ambt. Dat is geen spelletje, geen kunstje dat je met elkaar speelt, daar in die Tweede Kamer. Hij roept in zijn brief mensen op tot fatsoen, en tegelijk heeft hij zelf niet het fatsoen om eerlijk te zijn, de waarheid te spreken. Ik begrijp dat politiek soms een schaakspel is, een andere tactiek behoeft dan een-op-een relaties. Maar er moet een vaststaand ijkpunt zijn, en dat is dat je de waarheid spreekt. Als je liegt, dan verschuift dat ijkpunt.”

Toch is de waarheid volgens Oral niet weerloos. Uiteindelijk komt hij bovendrijven, zoals ook nu het geval is geweest. “Je kunt proberen om ruis te veroorzaken, de waarheid te verbloemen. Je kunt proberen een andere werkelijkheid te creëren. Maar de waarheid is als olie op water, uiteindelijk zal hij boven komen drijven. De waarheid is het meest sterke dat er is."