Vanavond om even voor acht houd ik een toespraak bij het verzetsmonument op de Apollolaan te Amsterdam. Wellicht komt u ook.

Op deze dag van de Dodenherdenking zou ik willen wijzen op een bijzondere tentoonstelling, die momenteel wordt gehouden in het Yivo Intitute of Jewish Research, West 16th Street NewYork.  De expositie met de titel Yiddish Fighting Club gaat over Joodse boksers en worstelaars, die na de Tweede Wereldoorlog in Amerika furore maakten. Zij werden symbool voor de weerbare Jood, die zich niet zo maar liet afslachten in een Holocaust. Vooral de worstelaar Rafael Halperin was in die dagen populair.

The New York Times:
“In the 1950s and early 1960s, many Jewish men and their children were transfixed by their black-and-white television screens on nights when wrestling was televised and the featured fighter was Rafael Halperin. After a war in which six million Jews were slaughtered, here was a Jew, sinewy and fearless, who could vanquish most of his opponents, some of whom were chosen because they looked like comic-book villains. So what if there were rumors that the fights were staged. Halperin was someone who appeared to be a genuine ethnic hero.”

Hier oude zwart-witbeelden van Halperin:

Volgens de NYT zijn Joden tot op de dag van vandaag geïnteresseerd geweest in vechtsporten:

“Jews were traditionally stereotyped as intellectuals and nebbishes,” the exhibition’s creator, Eddy Portnoy, said, “but there was always an element of the working class that was tough and street smart and worked with their hands and fought with their hands. Many Jews of course will follow this weekend’s “Fight of the Century” match between the boxers Floyd Mayweather Jr. and Manny Pacquiao, but according to Mr. Portnoy, there was a time in the 1930s when a far larger proportion of the country’s Jewish population was paying attention to professional fighting.”

Wat ik niet wist is dat er ook speciale Joods uitdrukkingen bestaan voor bokstermen.

“The show is laced with multiple Yiddish terms for pugilistic moves, like 'knak' (a hard punch), 'shtaysl' (an uppercut) and 'der gubernator' (jabbing one’s thumb into a foe’s rib cage).”

Dit alles doet denken aan boksend Joods Nederland. Ook in ons land was een Joodse boksschool. De bekendste Joodse Nederlandse bokser was Ben Bril (1912-2003), die later ook arbiter zou worden. Bril vertegenwoordigde Nederland op de Olympische Spelen van 1928. Hij weigerde in 1936 naar de OS in Berlijn te gaan, overleefde in de oorlog Bergen-Belsen en werd daarna het gezicht van boksend Nederland. Parool-journalist Ed van Opzeeland schreef in 2006 een biografie over hem: Ben Bril. Davidsster als Ereteken. Vandaag zal ik even aan Ben Bril denken.

Overigens houd ik vanavond om even voor acht een toespraak bij het verzetsmonument op de Apollolaan te Amsterdam. Wellicht komt u ook.

Hier boksen uit de Spielbergs Joods filmarchief: