Door de snelle opmars van de Taliban in Afghanistan, zijn er de afgelopen weken Afghaanse vluchtelingen naar Nederland gekomen. Verspreid door het land zijn vier noodopvanglocaties beschikbaar gesteld voor deze mensen. In het Groningse Zoutkamp werkt Femke van den Bos als vrijwilliger. 3FM HUMAN vroeg haar wat haar werk inhoudt en hoe de situatie voor de vluchtelingen is.
De Groningse studente Femke van den Bos (21) begon afgelopen week met vrijwilligerswerk in de opvanglocatie in Zoutkamp. Daar ontvangt ze veel vluchtelingen uit Afghanistan. "Sommigen konden nog net het vliegtuig in voor de deur dicht ging, hun familie zijn ze kwijtgeraakt op het vliegveld."
Hey Femke, hoe ben je vrijwilliger geworden?
"Ik ben al anderhalf jaar taalcoach bij Vluchtelingenwerk Nederland. Dan spreek je een keer per week met een vluchteling af om de taal te leren.
Ik kreeg een mail waarin stond dat Vluchtelingenwerk vrijwilligers zocht om te helpen bij het vluchtelingenkamp in het Groningse Zoutkamp. Dit kamp is een noodopvang in een legerkazerne. Hier moest ik wel even over nadenken. Ik wist niet of ik het aan zou kunnen en of ik wel iets zou kunnen betekenen hier.
Maar ze hadden echt mensen nodig en ik begin in oktober pas met mijn nieuwe masterstudie in Engeland, dus ik dacht: ik probeer het gewoon.
Vluchtelingenwerk heeft ook mensen in dienst, zij begeleiden je heel goed. Ik ben blij dat ik dit werk ben gaan doen. Het is pas dag twee, maar het voelt nu al alsof ik iets goeds doe. De komende drie weken ga ik hier op dinsdag, woensdag en donderdag werken van negen tot vijf."
©
privé-eigendom / Femke van den Bos
Femke in gesprek met twee Afghaanse vluchtelingen.
Hoe zien jouw dagen in het kamp er uit?
"Wij zijn hier als Vluchtelingenwerk Nederland om de mensen uit Afghanistan te helpen met vragen en om naar hun verhalen te luisteren. We noteren alles, want voor een asielprocedure heb je veel informatie nodig. Zo heb je ook het hele vluchtverhaal nodig, bijvoorbeeld voor eventuele latere gezinshereniging.
De vluchtelingen kunnen bij ons aankloppen om een afspraak te maken. We beginnen ’s ochtends om negen uur met bespreken wie wat doet die dag. Vanaf tien uur zijn de eerste afspraken. De meeste mensen vertellen tijdens zo’n afspraak dat ze nog familie hebben in Afghanistan en willen dat zij ook naar Nederland komen.
In Kabul was het chaotisch. Sommigen konden nog net het vliegtuig in voor de deur dicht ging, hun familie zijn ze kwijtgeraakt op het vliegveld. We doen ons best om die mensen op een evacuatielijst te krijgen, maar dat is heel lastig.
Normaal gesproken geeft Vluchtelingenwerk Nederland ook voorlichting aan vluchtelingen over hoe de asielprocedure werkt. Dat doen we zodra we weten wat de procedure wordt voor deze mensen. Zo weten ze waar ze aan toe zijn."
Hoe zien de dagen van de vluchtelingen eruit?
"Er is geen dagprogramma. Mensen moeten vooral veel wachten en hebben af en toe een afspraak met Vluchtelingenwerk, de Immigratie- en Naturalisatiedienst of het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers.
Maar waar het kan, probeert iedereen zich wel nuttig te maken. Ze maken zelf de gebouwen schoon en willen ons heel graag helpen. De Afghanen die goed Engels spreken hebben hun telefoonnummers achtergelaten om te vertalen bij onze gesprekken.
Ik heb nu mijn vaste tolken die er gelijk aankomen als ik ze bel. Verder zie ik mensen vaak met familie uit Nederland praten die aan de andere kant van het hek staat. Het voelt heel cru dat ik zelf gewoon door dat hek naar buiten loop."
Wat raakt je het meest?
"Ik word het meest geraakt als ik mensen van mijn leeftijd tegenover me heb. Ik sprak bijvoorbeeld een meisje van twintig wiens ouders nog in Afghanistan zitten. Dan denk ik: dat had ik ook kunnen zijn.
Ik heb geluk dat ik toevallig in Nederland ben geboren. Over drie weken ga ik studeren in Engeland. Dat is zo makkelijk voor mij. Het is heel confronterend dat andere mensen niet dezelfde kansen hebben, puur en alleen omdat ze ergens anders zijn geboren.
Ik weet ook wel dat ik niet het grote verschil kan maken, maar helpen waar kan en hun verhalen aanhoren is al heel belangrijk."
Hoe ga je om met de heftige verhalen die je hoort?
"Het helpt om er met mijn collega’s over te praten. Omdat ik nieuw ben, vragen zij ook vaak hoe het gaat en of het wel lukt om nog een gesprek te doen.
Aan de andere kant denk ik ook: ik moet niet zeuren. Ik hoef deze verhalen alleen te horen, het is niet mijn eigen verhaal. Zo kun je het iets meer van je afzetten.
Maar ik blijf het heel heftig vinden. Ik ga straks gewoon met de bus naar huis en met vrienden eten. Het is echt heel oneerlijk."
Meer weten over Afghanistan?
NOS op 3 legt uit.
Wat gaat er eigenlijk gebeuren met deze vluchtelingen?
"Dat weten we nog niet precies. Doordat de mensen uit Afghanistan heel snel hierheen kwamen, en omdat we nog steeds in de coronacrisis leven, ging alles anders dan normaal.
Normaal gesproken worden eerst de documenten gecheckt, wordt iemand daarna geregistreerd en kan daarna de asielprocedure van start gaan.
Nu moest het kamp supersnel opgezet worden en moeten mensen eerst in quarantaine, vanwege corona. Verder worden ze door de marechaussee geïdentificeerd. Welke stappen daarna komen is nog onduidelijk, omdat we nog niet weten wat de regels precies zijn vanuit de overheid."
3FM made by HUMAN
Dit is een productie van ons jongerenplatform bij 3FM. Samen met de dj's en andere programma's van 3FM zetten zij belangrijke onderwerpen voor jongeren op de agenda. Wil je ook iets agenderen? Mail naar socialmatters@3fm.nl.