Deze vier jongeren zorgen voor een ander

Wanneer je negen jaar bent en je al moet zorgen voor je zusjes, omdat je pa in de bak zit en je moeder amper kan lopen. Dat overkwam Julian (20), één van de vier jonge mantelzorgers die Martine van de Spek ontvangt in een nieuwe Tussenuur-podcast over mantelzorg. 

In vier zinnen vat Martine tijdens de podcast het verhaal van Julian samen: Vader in de gevangenis vanwege seksueel misbruik, moeder met een geestelijke beperking en een aandoening aan haar been, een middelbare school die niet geloofde dat hij te laat kwam omdat hij zijn jongere zusjes naar school moest brengen en uiteindelijk zijn moeder die hem op straat zette. 

Gelukkig woont Julian inmiddels op zichzelf en is hij weer on speaking terms met zijn moeder, zodat hij zijn zusjes kan ontlasten met de zorg voor zijn moeder. Bovendien begeleidt hij voor Humanitas Groningen een andere jonge mantelzorger van negen jaar, die net als Julian veel moet doen thuis. 

Als iets duidelijk wordt uit deze podcast over mantelzorg - in het kader van de Dag van de Mantelzorg op 10 november - is het wel dat mantelzorgers gezien en gehoord willen worden. Door de overheid, door de onderwijsinstelling, door ouders, vrienden of door lotgenoten. 

Daarom vindt Ymkje (14) het ook zo fijn dat Humanitas Groningen op regelmatige basis uitjes organiseert voor jonge mantelzorgers. Al vanaf groep 5 helpt Ymkje mee met de zorg voor haar twee oudere zussen die allebei een spierziekte hebben. Wanneer ze met andere mantelzorgers naar de dierentuin of film gaat, kan ze even die zorgen achter zich laten en zichzelf zijn. 

Het lijkt misschien een ver-van-je-bed-show, mantelzorg, maar weet dat in 2017 ruim vier miljoen mensen van zestien jaar en ouder mantelzorg verleenden. Bovendien heeft bijna 1 op de 4 kinderen en jongeren in Nederland een ouder met een ziekte, verslaving of beperking, die dus mantelzorg nodig hebben. Daarom is het belangrijk om de verhalen te vertellen van jonge mantelzorgers. Om ze een stem en een gezicht te geven, ook omdat de verwachting is dat het aantal mensen die mantelzorg nodig hebben de komende tijd alleen maar toeneemt. 

Vandaar dat bij de Vrije Universiteit Amsterdam een heus expertiselab is opgericht dat onderzoek doet naar studerende mantelzorgers. Ingrid van Tienen, die zelf mantelzorg verleende voor haar moeder, is junior onderzoeker voor dit expertiselab, deed al eens onderzoek naar het spijbelgedrag onder mantelzorgende scholieren en ze wil ook promoveren op het onderwerp. Kortom, een uitmuntende gast om het onderwerp in een groter perspectief te plaatsen. 

Al die aandacht voor mantelzorgers is niet voor niets. Er blijkt namelijk best een taboe te rusten op mantelzorg. Mensen schamen zich om erover te praten, schamen zich voor hun thuissituatie en schamen zich om om hulp te vragen. Dat ervaart Chanice (24) Lodik ook, die samen met haar zus voor haar dementerende oma zorgde. 

Chanice heeft Surinaamse roots en in haar cultuur is het heel gebruikelijk om de zorg voor familieleden binnen de familie te houden. Dat is iets wat bij het leven hoort, en waar je zeker geen hulp van buitenaf bij hoort te vragen. Terwijl die hulpkanalen er wel degelijk zijn. Om die reden heeft Chanice met haar zus het bureautje Mantelzorgers zonder Zorgen opgericht, waar mantelzorgers kunnen aankloppen voor (financiële) hulp bij hun mantelzorg.