Waarom een miljoen euro niet fantastisch is

Ons jongerenplatform 3FM Tussenuur houdt zich op dit moment bezig met de serie 'Op Me Monnie', waar ze proberen te achterhalen in welke mate geld en status invloed hebben op de belevingswereld en keuzes van jongeren. Om de waarde van geld en het geluk dat geld kan betekenen beter te begrijpen, maakten ze ook een podcast met gasten voor wie geld een bijzondere rol speelt of heeft gespeeld.

Hoe is het voor iemand om plotseling op straat komen te staan zonder geld, of juist om in één klap miljonair te worden?

Na een heftige ruzie met haar ouders, kwam Josephine Brugman (24) op straat terecht. Ze was nog student, maar het leven op straat combineren met school was te zwaar: Brugman stopte met haar studie. 

"Het leven op straat was pittig, want je vasten lasten gaan gewoon door," zegt Brugman."'s Nachts werkte ik op festivals, maar dat betekende dat ik niet terecht kon in de nachtopvang. Dan moest ik de volgende dag tot vijf uur 's middags wachten totdat ik eindelijk naar binnen mocht."

Het gaat nu beter met Brugman: ze heeft een huis en wil binnenkort weer naar school. Instanties hebben haar hierbij geholpen, "Maar," zegt ze, "toch heb ik voor mijn gevoel het meeste zelf moeten doen." 

Brugman is betrokken bij het WaardeCafé, een initiatief van Stichting Zwerfjongeren Nederland. In dit Waardecafé vertellen (ex) dak- en thuisloze jongeren hoe het is om je zonder (voldoende) inkomen staande te houden in de samenleving.

Thijme de Visser (27) wilde altijd al veel geld verdienen, en op een dag - totaal onverwacht - lukte dat ook. Rond zijn 23ste begon hij een eigen bedrijf waarmee hij artikelen met opvallende titels op Facebook plaatste. Zo ook een artikel over een 'gevonden zeemeermin'. Dat werd gedeeld - en vaak ook. Dertig tot veertig miljoen mensen uit alle delen van de wereld klikten op zijn stuk. 

"Het was heel heftig toen dat artikel viral ging. Mijn doel was om een keer honderd euro met zo'n stuk te verdienen, maar nu kreeg ik in één dag 10.000 euro. Dat was onwerkelijk." 

Voor De Visser voelde het alsof hij de loterij had gewonnen. Alleen er was niemand om hem te vertellen hoe hij met zijn geld om moest gaan. "Ik stond er niet bij stil dat je als ondernemer zelf verantwoordelijk bent voor het opzij zetten van geld, dat je moet betalen aan de Belastingdienst. Dat had ik niet gedaan. Nu moet ik alsnog een hele berg geld betalen."

Bij de Nationale Postcode Loterij willen ze problemen als van De Visser voorkomen. Daarom word je als kersverse miljonair begeleid in het regelen van je geldzaken. Bea Post is zo'n winnaarsbegeleider. Een functie die ze vaak moet uitleggen. 

"Mensen vragen zich altijd af waarom we prijswinnaars begeleiden," zegt Post in de podcast. "'Het is toch alleen maar fantastisch als je zo’n groot bedrag wint?!' Dat is het ook, maar het is ook echt wel even wennen. Het dringt niet gelijk door en je moet een paar keer op je rekening kijken of het wel echt waar is. Meestal duurt het zo'n drie tot vier maanden voor mensen het zich goed beseffen.

"Sommige mensen moet ik ook echt heel duidelijk uitleggen hoeveel jaar je voor dat geld moet werken. En als mensen het zich eenmaal beseffen, komt de angst voor het uitgeven. Want het is heel veel geld, maar het kan ook op. Bij iedere aanschaf ga je stilstaan: als je dat koopt, wat blijft er dan nog over?"

Daarom wil Post altijd weten wat de wens is van een winnaar. "We vragen mensen altijd: 'Wil je rijk leven, wil je rijk sterven, of wil je het allebei?' De meeste mensen willen het allebei. Je hebt hulp nodig om te weten hoe je dat kan bereiken."

Zo moeten winnaars leren dat ze rekening houden met belastingen. "Je kunt bijvoorbeeld wel een deel van het geld schenken aan je kinderen, maar daar zijn allerlei voorwaarden aan verbonden. Daar moet je over nadenken."

Sophie Sisouw de Zilwa (25) onderzoekt voor de Erasmus Universiteit waar mensen gelukkig van worden. "Mensen overschatten vaak het belang van geld. In Westerse landen zien we dat mensen tot een jaarsalaris van ongeveer 100.000 euro gelukkiger worden. Als je meer gaat verdienen, maakt dat extra beetje geld voor je geluk niet meer uit." De Zilwa legt uit dat dat komt doordat je met een jaarsalaris van 100.000 euro geen financiele zorgen meer hebt, en dat maakt mensen gelukkig. 

Daarnaast ziet De Zilwa dat het voor je geluksgevoel uitmaakt waar je je geld aan uitgeeft. "Het is echt zo dat je niet gelukkiger wordt van nieuwe spullen. Als je iets nieuws koopt, stijgt je geluksgevoel kort, maar dat zakt al snel weer terug naar het niveau van daarvoor. Mensen worden gelukkiger als ze geld uitgeven aan andere mensen of aan sociale activiteiten."