In Zand in de Machine wordt het coronavirus opgevoerd als de brenger van een dringende boodschap: niet het virus maakt de mens ziek, maar zijn industriële manier van leven.

kijk nu op NPO Start
zondag 6 juni, 22:45 - NPO 2

Het coronavirus is het gevolg van onze leefwijze en het is niet meer dan de zandkorrel die de machine blokkeert. De centrale vraag is: reageren we onze agressie alleen af op de boodschapper (het virus), of gaan we nog iets aan de oorzaak (onze leefwijze) doen?

Half maart 2020 begon de Belgische regisseur Alain de Halleux aan de documentaire Zand in de Machine. De regisseur gaf het virus een eigen stem en een eigen gedachtewereld. De Nederlandse versie van HUMAN werd ingesproken door Stefan de Walle.

© Zorn Production International / HUMAN

Alain de Halleux

"Als u mij - de zandkorrel - beschuldigt, waarom pleit u dan uw Machine vrij? We lijken tenslotte allemaal op elkaar. Onze inhaligheid kent geen grenzen. Wij koloniseren. Wij vallen binnen in gebieden en eigenen ons rijkdommen toe. Wij zijn gemaakt om ons te vermenigvuldigen. ‘Steeds meer’ is ons devies.”

Tekst loopt door onder kader

Vanaf het begin filmt Alain de Halleux zijn dagelijks leven, de lege straten, het licht in zijn appartement, zijn vriend die maskers maakt en bezoekt het Universitair Ziekenhuis van Dinant. In maart blijkt de regio nog niet getroffen te zijn door het virus. Het is een leeg ziekenhuis in afwachting van wat komen gaat. 

In het Sint-Pietersziekenhuis in Brussel wordt een week gefilmd op de eerste hulp en op de intensive care waar de patiënten verblijven in lage drukkamers. De zorgverleners werken er vermomd als kosmonauten. Via een zorgvuldige procedure verzorgen zij geconcentreerd de patiënten.

Voor de regisseur is het duidelijk. De moeilijkheden die het virus veroorzaakt stellen niets voor bij wat ons nog te wachten staat. Opwarming van de aarde, einde van energieën, verlies van biodiversiteit, sociale en politieke omwentelingen zijn de echte uitdagingen waar we mee te maken zullen krijgen en die belangrijker zijn dan de beheersing van het virus. Hoe kunnen we hopen te overleven als we niet precies en dringend plannen maken voor een fundamentele verandering? 

Op afstand wordt via het net gesproken met specialisten in Europa, Afrika, het Amazonegebied en Azië terwijl lokale filmmakers de sprekers filmen. Wat moet er gebeuren om te kunnen terugkeren naar ons oude leven en is dit geen illusie? We investeren enorm veel energie in vaccins die de verspreiding van het virus zouden beperken maar de toekomst vereist herziening van ons systeem. En dat we samenwerken om de problemen van onze planeet aan te pakken. 

"De Machine zal mij overleven. Heel jammer. Ik had er graag bij willen zijn om te zien hoe u hem muilkorfde, aan banden legde, tot zwijgen bracht. Dat gaat u lukken, ik weet het zeker. U, de mensen, beschikt over geduchte wapens die de Machine en ik niet hebben: liefde, humor en creativiteit."