Extra achtergrondinformatie bij deze uitzending.

’Turks-Nederlandse jongeren staan positief tegenover IS.’ Dat stelde een onderzoek van Motivaction, gepubliceerd op 11 november 2014. Minister Asscher reageerde direct, hij noemde het ‘verontrustend’. En ook vanuit de Tweede Kamer volgden reacties. Het werd groot nieuws. Maar niet iedereen herkende zich in de resultaten en zelfs het Turks parlement reageerde boos. Klopten de cijfers wel en wat waren de politieke belangen? Argos TV Medialogica over hoe een gewenste werkelijkheid de echte in zijn greep hield.

De Feiten

Tussen 19 maart en 1 juli heeft Medialogica contact gehad met het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. In die periode werd op verschillende momenten een verzoek gedaan om een interview op camera met minister Asscher. Dat werd iedere keer afgewezen.
Lees het feitenrelaas van het contact tussen Medialogica en het ministerie van SZW.


Communicatie tussen Medialogica en woordvoerders minister Asscher

19 maart 2015 - 15.02 uur, 9 minuten 36 seconden
Telefoongesprek tussen Frederick Mansell en Ivar Noordenbos, woordvoerder van minister Asscher (integratie). Mansell vraagt om een achtergrondgesprek met de minister en/of Afke van Rijn (directeur Integratie en Samenleving van het ministerie van SZW) om off-camera te praten over het onderzoek van Motivaction en de nasleep daarvan.

27 maart 2015 - 14.26 uur
Voorstel Ivar Noordenbos. Afspraak voor een achtergrondgesprek zonder camera met Afke van Rijn, Friso Fennema (hoofd woordvoering) en Ivar Noordenbos op het ministerie van SZW op 9 april om 09.15 uur.

7 april 2015 - 17.04 uur
Mail van Mansell aan Ivar Noordenbos met informatie voor het achtergrondgesprek en waar we het graag over willen hebben met het ministerie:

Op 11 november werd het onderzoek ‘Nederlandse moslimjongeren en de Arabische herfst’, uitgevoerd door onderzoeksbureau Motivaction, naar buiten gebracht. Hoe zijn de uitkomsten van het Motivaction-onderzoek op het ministerie besproken?

Wat is de verantwoordelijkheid van het ministerie wanneer het gaat om onderzoeken die Forum tijdens haar bestaan uitvoerde? Wie heeft de leiding, wie gaat er over de opdracht, inhoud, voortgang, publicatie, etc.?

Wat was de mediastrategie voor, tijdens en na het uitbrengen van het rapport van Forum? Wat was het doel van de strategie?

Vooraf aan publicatie is er een bijeenkomst geweest met Forum, Motivaction, het ministerie en de NCTV. Volgens een eerder aan de Kamer gestuurd feitenrelaas vond dit plaats op 3 november. Wat was de reden van deze samenkomst? Is dit standaardprocedure? Wat waren de verschillende standpunten? Wat was de uitkomst van het gesprek?

Wat was het doel van het Algemeen Overleg dat gepland stond op 12 november 2014?

Wat voor gevolgen heeft het Motivaction-onderzoek gehad?

Wat is de huidige staat van de aangekondigde vervolgonderzoeken?

Het Turkse ministerie van Buitenlandse Zaken bracht in november j.l. een persbericht naar buiten waarin onder meer stond dat Nederland racistisch is. Wat gebeurt er op zo’n moment op het ministerie van SZW? Hoe is dit besproken en welke actie werd er vervolgens ondernomen?

9 april 2015 - 09.15 uur
Voorgesprek zonder camera op het ministerie met Afke van Rijn, Friso Fennema, Ivar Noordenbos, Judith Konijn (researcher Medialogica) en Frederick Mansell.

We spreken over het Motivaction-rapport en hopen dat de minister wil meewerken aan een interview op camera. Het gesprek duurt 50 minuten. Het ministerie laat ons al weten: ‘Algemeen beleid is dat de minister alleen reactie geeft in de media over zaken in het heden of plannen voor de toekomst en dus niet terugkijkt.’ Daarnaast is het niet gebruikelijk dat ambtenaren het woord voeren in media met beeld.

15 april 2015 - 16.25 uur, 22 minuten en 8 seconden
Telefoongesprek tussen Ivar Noordenbos en Frederick Mansell over het interviewverzoek dat wij zullen doen aan Asscher, namelijk een interview op camera met de minister over het Motivaction-onderzoek en de nasleep daarvan. Noordenbos vraagt Mansell een zo gedetailleerd mogelijk verzoek te sturen per e-mail en daarin ook te laten weten welke mensen hun medewerking aan het programma al hebben toegezegd. Tevens zegt Noordenbos ons op de hoogte te zullen houden van de publicatie van het onderzoek naar het Motivaction-onderzoek door Labyrinth.

23 april 2015 - 15.27 uur
Interviewverzoek per mail aan minister Asscher via Ivar Noordenbos.

Geachte heer Asscher,

Via deze weg zou ik minister Asscher willen uitnodigen voor een interview voor het programma Argos TV Medialogica.
Human/VPRO gaat in de zomer van 2015 wederom een documentaireserie uitzenden rondom het begrip 'medialogica'. De serie laat zien hoe berichtgeving zich in deze tijd ontwikkelt en wat voor effect dat kan hebben op beeldvorming. Zo zal onder meer worden ingegaan op keuzes die door de media gemaakt worden en welke actoren daar invloed op hebben. Een van de documentaires zal gaan over de berichtgeving en commotie die is ontstaan naar aanleiding van het Motivaction-onderzoek 'Nederlandse moslimjongeren en de Arabische herfst' en het rapport over ‘parallelle samenlevingen’.

Hoofdvraag van ons onderzoek is hoe een verkennend onderzoek kon leiden tot zo veel commotie. Met het woord commotie doel ik op een aantal zaken; beeldvorming omtrent Turks-Nederlandse jongeren, twee PvdA-Kamerleden die uit de partij worden gezet, de invloed van het onderzoek op het Algemeen Overleg integratie, en het kritische persbericht van het ministerie van buitenlandse zaken uit Turkije. Eerder al sprak ik hierover, samen met collega Judith Konijn, met Afke van Rijn, Friso Fennema en Ivar Noordenbos.

Naar aanleiding van het gesprek, beloofde ik om aan te geven welke thema’s ik zou willen behandelen tijdens het interview, en welke andere sprekers er aan bod zullen komen. Tijdens het interview zal ik vragen stellen over de aanloop van het onderzoek van Motivaction, de resultaten van dat onderzoek, de mediastrategie van het ministerie bij de publicatie van het onderzoek, de timing van publicatie, het Algemeen Overleg integratie van 12 november, het monitoren van Turks-Nederlandse religieuze organisaties, het onderzoek van Sunier en Landman en de politieke onrust die ontstond na het onderzoek.
Er is een groot aantal mensen dat reeds medewerking heeft toegezegd, te weten Sunier en Landman, Ulku Ogut, Ejder Kose, Gert-Jaap Hoekman, Kuzu en Ozturk, en Pieter Paul Verheggen. Daarnaast hebben we nog contact met een Turks-Nederlandse historicus, een journalist van NRC Handelsblad en zullen we vandaag of morgen contact zoeken met persvoorlichting van PvdA. 

Wij zouden minister Asscher kunnen interviewen in de periode tussen 13 en 22 mei. Ik hoop dat er een dag bij zit dat het de minister schikt en dat hij medewerking wil verlenen aan een interview. Ik hoor het graag.
 
Met vriendelijke groet,
 
Frederick Mansell


1 mei 2015
Kort telefoongesprek tussen Ivar Noordenbos en Frederick Mansell over het interviewverzoek aan Asscher. Noordenbos belooft ons om er later op terug te komen. Daarnaast zegt hij wederom toe ons op de hoogte te houden van de op handen zijnde publicatie van het Labyrinth-onderzoek.

6 mei 2015, 15.23 uur
Mail van Ivar Noordenbos aan redacteur Judith Konijn.

Ha Judith, ik sprak Frederick vrijdag even en begrijp dat hij nu in het buitenland zit. Hij gaf aan dat jullie geïnteresseerd zijn in het onderzoek van Labyrinth naar de peiling van Motivaction onder Turkse Jongeren. Dat onderzoeksrapport is nog niet klaar en kan ik jullie dus ook nog niet sturen. De verwachting is dat het begin juni klaar is en dan aan de Tweede Kamer wordt verzonden. Ik hou jullie op de hoogte. Groet, Ivar

Ivar Noordenbos
Woordvoerder minister Asscher


8 mei 2015 - 15.06 uur
Reactie via mail van Mansell op mail Noordenbos. Jammer dat het onderzoek begin juni pas uitkomt, wij gingen uit van eind mei. Wat is de reden van dit uitstel? Frederick doet nogmaals interviewverzoek.

‘Begrijp ik het goed dat de minister in elk geval niet in ons programma wil reageren voordat het onderzoek is gepubliceerd? Dan is mijn volgende vraag of we minister Asscher begin juni zouden kunnen interviewen vlak nadat het rapport naar buiten is gekomen? Dan kunnen we ook de resultaten van het rapport bespreken. Ik hoor het graag.’


13 mei 2015
Bericht van Ivar Noordenbos op voicemail van Mansell. Minister Asscher werkt niet mee aan een interview, want hij doet niet mee aan reconstructies. We mogen de informatie uit het achtergrondgesprek gebruiken en als we vragen hebben voor de voice-overs, dan kunnen we die altijd aan hem stellen.

27 mei 2015 - 11.23 uur
Mail van Frederick aan Noordenbos.

Ha Ivar,
Voor Hemelvaart belde je me op met de mededeling dat zowel minister Asscher als zijn woordvoerder niet voor de camera zullen verschijnen voor een interview. Je had reeds aangegeven dat die kans er in zat, maar ik ben daar toch teleurgesteld over, zeker omdat het een onderwerp is dat speelt op het ministerie.
Graag zou ik via de mail nog een officiële reactie ontvangen met de reden waarom de minister of zijn woordvoerder niet meewerkt aan een interview voor ons programma. Zou je die voor dit weekend naar ons kunnen opsturen?
Daarnaast kan het zijn dat ik tijdens de montage nog vragen tegenkom, waarbij ik kennis van jou of Friso nodig zou kunnen hebben. Zou ik je daarover nog kunnen bellen, zodat ons programma volledig feitelijk juist op zender verschijnt? Verder zullen we, zoals je ook aangaf op mijn voicemail, gebruik maken van de informatie uit het gesprek dat we voerden op het ministerie met Afke, Friso en jou. Ik hoor het graag.


Hartelijke groet,

Frederick Mansell


29 mei 2014 - 17.35 uur

Mail van Noordenbos aan Mansell. Het is druk. Hij komt er volgende week op terug.

3 juni 2015 - 17.32 uur
Officiële reactie van het ministerie, afwijzing interviewverzoek.

Ha Frederick,

De reden dat we niet meewerken aan een interview voor jullie uitzending is simpel; zoals aangegeven en bekend werkt minister Asscher niet mee aan reconstructies.

Als je dingen uit ons achtergrondgesprek wilt gebruiken, laat je dan even weten in welke vorm je dat doet? Als je meer vragen hebt, kun je uiteraard altijd bellen. grt, Ivar

Ivar Noordenbos

4 juni 2015 - 10.47, 34 minuten en 35 seconden
Telefonisch gesprek tussen eindredacteur Marc Josten en hoofd woordvoering Friso Fennema. Marc Josten vraagt minimaal vijf keer of de minister of een van zijn woordvoerders toch willen meewerken aan de uitzending omdat hij hecht aan wederhoor. Er worden nogal wat dingen beweerd in de uitzending en die legt Marc Josten aan Fennema voor. Fennema blijft bij zijn standpunt. De minister werkt niet mee aan reconstructies.

Week van 22 juni 2015

Van meerdere bronnen buiten het ministerie horen we dat het Labyrinth-onderzoek gepubliceerd zal worden op dinsdag 30 juni 2015. Van het ministerie hebben wij hierover nog geen bericht ontvangen.  Wij wachten hierop, omdat Ivar Noordenbos had beloofd ons op de hoogte te houden van de publicatie (o.a. op 6 mei).

30 juni 2015 - 10.21, 5 minuten en 28 seconden
We besluiten contact op te nemen met het ministerie om te vragen of inderdaad vandaag het rapport wordt gepresenteerd. Wij zijn hierover nog niet op de hoogte gesteld door het ministerie. Frederick Mansell belt Ivar Noordenbos. Noordenbos reageert: ‘Hoe weet jij dat? Er komt een persbericht, dat zal ik je sturen.’

Wij vragen of we bij de perspresentatie van het rapport aanwezig kunnen zijn met camera, want we willen het moment graag vastleggen. Noordenbos laat weten dat er geen officieel persmoment is, maar na het wekelijkse vragenuurtje kan iedereen zoals altijd vragen stellen. Noordenbos zegt daarover: ‘Ik kan je niet verbieden om een vraag te stellen aan Asscher, maar je krijgt geen interview. Dus je kan één of twee vragen stellen. We gaan niet ineens toch meewerken aan een interview. ‘

Noordenbos had ons beloofd om ons op de hoogte te houden van de publicatiedatum van het onderzoek, maar heeft dat dus niet gedaan. Daar moesten wij zelf achter komen en het verbaasde hem zelfs dat wij het wisten. Daar overvielen we het ministerie mee.

Frederick Mansell en Judith Konijn gaan naar het Tweede Kamergebouw. Er is dus een mogelijkheid om Asscher na het vragenuurtje één of twee vragen te stellen. Wij willen Asscher echter op veel meer dan twee punten bevragen. Omdat wij maar één of twee vragen mogen stellen, besluiten we te kiezen voor onderstaande vragen. Asschers antwoorden zijn opgenomen in het programma.

Mansell:
‘Waarom werkt u niet mee aan reconstructies?’

Asscher:
‘Omdat ik bezig ben met beleid en probeer goeie dingen te bereiken voor het land.’

Mansell:
‘Kunt u zich voorstellen dat er mensen zijn die het gevoel hebben dat u zich niet wil verantwoorden voor het beleid dat u maakt?’

Asscher:
‘Nee’


Mansell:
‘Wat stelt u zich er dan bij voor?’

Asscher:
‘Verantwoording leg ik af aan de Tweede Kamer. Ik ben altijd bereid mijn beleid toe te lichten, de media uitgebreid te woord te staan. Ik ga juist daarbij geen moeilijke discussie uit de weg. Dat vind ik ook heel belangrijk. Maar een programma dat vooral ten doel heeft een mediagebeurtenis van een jaar eerder te reconstrueren, ja dat vind ik niet mijn taak om daar aan mee te werken.’


Asscher zegt: ‘Nu sta ik hier en dan stel je deze vraag. Ik vind het flauw.’ Frederick biedt de minister aan om een langer interview te doen van zo’n 20 minuten, zoals gebruikelijk als wij mensen interviewen voor ons programma. Dan gaan we er rustig voor zitten en dan lichten we de inhoud goed uit, is het voorstel. Wij willen op alle punten in de uitzending om wederhoor vragen.  Reactie van Asscher: ‘Niemand heeft het absolute recht op een interview van 20 minuten.’ En: ‘ik nodig u van harte uit om nog drie vragen te stellen, maar ik ga niet in een reconstructie zitten.’ Hij gaf op camera dus wederom aan niet mee te willen werken aan een reconstructie. Van deze gelegenheid om drie vragen te mogen stellen, maken wij geen gebruik, omdat wij voor een gedegen interview - en dus voor wederhoor op alle punten die in de uitzending naar voren komen - meer dan drie vragen moeten stellen.

1 juli 2015
Telefonisch gesprek tussen hoofdredacteur Marc Josten en Friso Fennema. Marc geeft de minister nog eens de kans op een interview, maar dat wordt wederom afgewezen. Fennema zegt het flauw te vinden, wij hadden nu toch de kans om drie vragen te stellen, zegt hij. Fennema stelt dat we zes of zeven minuten met de minister spraken, in werkelijkheid waren het er nog geen vier. Josten legt uit dat Medialogica een serieus onderzoeksjournalistiek programma is, waarin we van onze sprekers verwachten dat we ze diepgaand kunnen ondervragen. Dat geldt voor iedereen. We hebben meerdere malen een interviewverzoek gedaan en dat werd telkens afgewezen. En ook nu weer.

Resumerend, Medialogica deed op vijf verschillende momenten een verzoek tot een diepgaand interview. Dat werd stelselmatig afgewezen.


Welke vragen wilden we graag stellen aan de minister?

Bijeenkomst ministerie
•    Wat was de reden dat er een bijeenkomst werd georganiseerd op het ministerie op 3 november 2014?
•    Wie waren er aanwezig?
•    Waarom zit de NCTB erbij?
•    Wat was de uitkomst van het gesprek?
•    Motivaction heeft tijdens het gesprek aangegeven tegen publicatie in de pers te zijn, omdat ze vonden dat de resultaten meer duiding nodig hadden. Waarom is daar niet naar geluisterd?
|
Datum publicatie rapport
•    Wat is de rol van het ministerie geweest bij de publicatie van het onderzoek?
•    8 dagen na het gesprek wordt het rapport gepubliceerd, waarom zo snel na de bijeenkomst?
•    En dat terwijl er bij veel partijen vraagtekens waren over de uitkomsten, zo staat in het feitenrelaas. Waarom die haast?
•    11 november 2014, dat was één dag voor een algemeen overleg integratie. Geen toeval volgens veel sprekers in onze uitzending. Klopt dat?
•    Heeft het onderzoek van Motivaction het AO beïnvloed? Op welke manier?

Mediastrategie nu.nl
•    Voordat het rapport gepubliceerd wordt, geeft het ministerie het rapport aan nu.nl, waarom was dat?
•    Motivaction gaf aan tegen publicatie in de pers te zijn, waarom gaat het ministerie tegen het advies van de onderzoekers in?
•    Waarom koos het ministerie voor nu.nl?
•    Jullie wilden geen ‘hype’ creëren, waarom kiest het ministerie dan voor de grootste nieuwswebsite van Nederland?
•    Het rapport wordt juist groot nieuws door de reactie van de minister, en niet door het rapport zelf. Wat vindt u daarvan?
•    U gaat over tot publicatie in de media tegen het advies van de onderzoekers in, u kiest voor de grootste nieuwswebsite van het land met als doel dat het onderzoek geen hype wordt. Hoe lang lopen uw woordvoerders al mee?
•    U heeft het rapport groter gemaakt door dat interview, u heeft het opgeblazen, aldus de Volkskrant, ‘en de minister weet dat zelf ook wel.’ Wat vindt u daarvan?

Rapport Sunier en Landman
•    Het rapport van Sunier en Landman wordt ruim een half jaar na de eerste opzet gepubliceerd. Waarom heeft dat zo lang geduurd?
•    Weet u nog wat de belangrijkste uitkomsten waren van het rapport?
•    Waarom schrijft u dat niet op in uw Kamerbrief?
•    U schrijft: Dit waren niet de resultaten die ik voor ogen had. Wat betekent dat?
•    U had graag andere uitkomsten gezien? Welke?
•    In uw Kamerbrief schrijft u allerlei zaken die volgens de onderzoekers haaks staan op de uitkomsten van het onderzoek, waarom?
•    De publicatie van het rapport van Sunier en Landman heeft een half jaar geduurd na de eerste versie, die van Motivaction nog geen week. Hoe verklaart u dat?

Monitoren
•    U schrijft in de Kamerbrief dat u Turks-Nederlandse religieuze organisaties intensief gaat monitoren. Wat betekent dat?
•    Welke bevoegdheid heeft u daartoe?
•    Doet u dat ook met de Rooms Katholieke kerk of met de moestuinvereniging?
•    Bij de NOS zegt u op de vraag: heeft u de indruk dat die organisaties vrijheden zoals homorechten en vrouwenrechten beperken. ‘Ik wil graag weten dat het niet zo is.’ Wat bedoelt u daarmee?
•    Is hier sprake van omgekeerde bewijslast?
•    U heeft een behoorlijke hype gecreëerd. Was dat achteraf nodig?
•    Als u terugkijkt, had u dan zaken anders gedaan?

Afwijzing interviewverzoek Diederik Samsom

Hoi Frederick,

Excuus ik ben je nog een reactie verschuldigd.
Dit is onze officiële reactie:

De PvdA heeft bij monde van Ahmed Marcouch tijdens het verschijnen van het Motivaticon Rapport ‘Nederlandse moslimjongeren en de Arabische herfst’ al een reactie gegeven en heeft daar op dit moment niks aan toe te voegen.

Gr
Sherlo

Verslag van het Algemeen Overleg Integratie van 12 november 2014, waarbij Marcouch reageert op het Motivaction-rapport.

Kamerbrief Asscher

Minister Asscher van Sociale Zaken en Werkgelegenheid stuurde op 25 september 2014 een brief naar de Kamer, waarin hij de resultaten van het onderzoek van de wetenschappers Thijl Sunier en Nico Landman bespreekt. Hij schrijft: Het onderzoek heeft niet de resultaten opgeleverd die ik voor ogen had.

Kamerbrief Minister Lodewijk Asscher